Een nieuwe kijk op formats voor de Historicidagen 2024

In december 2023 heeft onze “unconferencing” commissie gebrainstormd over mogelijkheden om academisch discours en samenwerking opnieuw te definiëren tijdens de Historicidagen 2024 in Maastricht. Met deze post willen we graag onze ideeën delen en collega-onderzoekers, docenten en erfgoedprofessionals uitnodigen om hun eigen alternatieve formats voor te stellen.

Aan het begin van onze bijeenkomst hebben we kort omschreven wat het thema van de Historicidagen 2024, “Ongedisciplineerde Geschiedenis“, voor ons betekent. En wat het begrip “ongedisciplineerd” onderzoek te maken heeft met het overstijgen van traditionele conferentieformats. Wat ons interesseert aan ongedisciplineerdheid is dat het een expliciete uitnodiging is om de dingen anders te doen. Anders door te verbinden met verschillende academische disciplines, van sociologie tot biochemie, en door samen te werken met gemeenschappen met veel kennis en inzichten buiten de muren van de universiteit. En anders door het conferentieformat zelf te “unconferencen”: voorbij collegezalen en weg met passief zitten met een laptop op schoot. En tot slot, anders door te experimenteren met verschillende manieren van leren en communiceren, buiten het geschreven of gesproken woord…

Allereerst waren we het erover eens dat “ongedisciplineerd” het gebruik van interdisciplinaire en creatieve methodologieën en theorieën binnen de academische wereld impliceert. “Ongedisciplineerde Geschiedenis” bevordert ook transdisciplinaire samenwerking tussen academici en deskundigen in andere organisaties, bijvoorbeeld in sociale en culturele instellingen. Tijdens onze bespreking van de geplande keynotes werden onder andere projecten op het gebied van geschiedenis en klimaat genoemd: hier lijkt enige vorm van ongedisciplineerdheid onontbeerlijk, bijvoorbeeld via samenwerking met activisten of lokale boeren.

Vormen waarin klimaatgeschiedenis en benaderingen van klimaatverandering een rol zouden kunnen spelen, zijn ‘embodied’ geschiedenisevenementen en samenwerkingsverbanden met activistische groepen of leerkrachten. Tijdens het brainstormen zagen we mogelijkheden om lokale landschappen fysiek te verkennen en gedeelde ervaringen en observatie ter plaatse te combineren met historisch onderzoek. Een regionale focus zou de mijnbouwerfenis van Limburg kunnen zijn, een actueel onderwerp in onderzoeksprojecten en educatieve inspanningen op middelbare scholen. Dit formaat zou begeleide wandelingen kunnen omvatten onder leiding van lokale historici, leerkrachten, maatschappelijk werkers, psychologen, museumconservatoren of kunstenaars, afgewisseld met discussies en een kritische reflectie over geschreven bronnen en objecten uit het verleden.

Op dezelfde manier zou een stadsbrede schattenjacht in Maastricht het samenzijn van collega’s kunnen combineren met academische uitwisselingen over de transformatie van historische locaties, de zichtbaarheid van geschiedenis in stedelijke ruimte of kwesties rond gemeenschapsbetrokkenheid. Idealiter betekent “unconferencing” ook het verlaten van de collegezalen en klaslokalen om in workshops op locatie samen te werken met lokale instellingen zoals het Sociaal Historisch Centrum Limburg en het Bonnefantenmuseum. De prachtige collectie middeleeuwse kunst in Maastricht kan experts op het gebied van die periode bijvoorbeeld de kans bieden om belangrijke thema’s uit de premoderne geschiedenis in het openbaar te laten zien.

Door deelnemers met verschillende sociale en professionele achtergronden samen te brengen, kunnen we ook overwegen een “Maascharter” op te stellen waarin visies voor de regionale cultuur of de toekomst van de geschiedschrijving worden uiteengezet. Hiervoor zou een toeristische boot op de Maas een inspirerende setting kunnen zijn die ook wat publieke aandacht zou kunnen trekken. Of we kunnen academische speed-dating aanbieden (voor beginnende onderzoekers) in een meer informele setting.

Last but not least heeft onze subcommissie nagedacht over het overschrijden van digitale grenzen en de integratie van virtuele elementen in ons “unconferencing” programma. Een samenwerking met het digital studies lab The Plant van de Faculteit der Cultuur- en Maatschappijwetenschappen in Maastricht zou het mogelijk kunnen maken om samen een tijdschrift te maken (zinemaking), of om een VR-gebaseerde presentatie van (digitale) onderzoeksprojecten uit het hele land mogelijk te maken. Of we filmen korte interviews met Historicidagen-deelnemers en stellen een aftermovie die “Ongedisciplineerde Geschiedenis” toegankelijker maakt voor mensen die geen academische publicaties lezen of zich normaal gesproken niet zo interesseren voor het werk van historici.

Andere ideeën in deze richting zijn natuurlijk van harte welkom en kunnen worden ingediend via het officiële inzendportaal. Uw inzichten en innovaties zijn onmisbaar voor het succes van ons evenement.